Ο Εθισμός στο Διαδίκτυο είναι ένας πολύ γενικός όρος που περικλείει πολλές μορφές και υπό-κατηγορίες εθισμών. Είναι μια μορφή εξάρτησης που τα τελευταία χρόνια, λόγω της γρήγορης μετάβασης στην ψηφιακή εποχή έχει απασχολήσει τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και τους γονείς οι οποίοι έχουν αρχίσει δικαίως να ανησυχούν. Μερικές από τις κατηγορίες του διαδικτυακού εθισμού μπορεί να είναι ο εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης(social media), στις on-line αγορές, σε ιστοσελίδες με ακατάλληλο περιεχόμενο, στον διαδικτυακό τζόγο και στα βιντεοπαιχνίδια, ο οποίος αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσοστό εθισμού σε παιδιά άνω των 12 ετών.
Μόνο στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2008 έως 2014 από την Ελληνική Εταιρία Μελέτης Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο(ΕΕΜΔΕΔ) το 37,7% των Ελλήνων χρηστών παρουσιάζει συμπτώματα εθισμού ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 25%. Στην ίδια έρευνα αναφέρεται επίσης ότι υπάρχει ετησίως μια σταθερή αύξηση της τάξης του 12-13% όπου όλο και μικρότερες ηλικίες κάνουν χρήση του Διαδικτύου. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία από την Γραμμή Βοήθειας Help Line το 2019 το 35% των κλήσεων αφορούσε την υπερβολική ενασχόληση και εξάρτηση των παιδιών από τα βιντεοπαιχνίδια.
Το γεγονός βέβαια ότι το Διαδίκτυο το χρησιμοποιούμε όλοι σε καθημερινή βάση δεν σημαίνει ότι μας κάνει εθισμένους. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν οι on-line δραστηριότητές μας, αρχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή και τις σχέσεις μας. Ειδικότερα, όταν οι χρήστες που παρουσιάζουν συμπτώματα Εθισμού στο Διαδίκτυο είναι παιδιά, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σοβαρά και η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παιδιών, ακόμη και κάτω των 10 ετών, που χρειάστηκε να παρακολουθήσουν ειδικό πρόγραμμα απεξάρτησης από το Διαδίκτυο.
Σημάδια εθισμού σε ένα παιδί
Ας δούμε λοιπόν ποια είναι εκείνα τα σημάδια εθισμού στα παιδιά που θα πρέπει ως γονείς να μας προβληματίσουν και στην συνέχεια να μας κινητοποιήσουν για την εξεύρεση λύσης.
- Δεν μπορεί να σταματήσει μόνο του την on-line δραστηριότητα.
- Δεν μπορεί να ελέγξει τον χρόνο που δαπανά στο Διαδίκτυο.
- Συνεχώς αφιερώνει όλο και περισσότερο χρόνο σε on-line δραστηριότητες
- Απομονώνεται από το οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον.
- Μειώνεται η σχολική του επίδοση.
- Είναι ανήσυχο ή σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση όταν δεν βρίσκεται on-line.
- Αισθάνεται ευδιάθετο και ευτυχισμένο μόνο όταν βρίσκεται on-line.
- Γίνεται επιθετικό και αντιδρά άσχημα όταν του λένε να σταματήσει την on-line δραστηριότητα.
- Ψεύδεται για τον πραγματικό χρόνο που δαπανά στο Διαδίκτυο.
Σωματικά σημάδια σε ένα παιδί που μπορεί να προκαλέσει ο εθισμός στο διαδίκτυο
Πέρα όμως από τα κοινωνικό-συναισθηματικά συμπτώματα υπάρχουν και τα σωματικά συμπτώματα που θα πρέπει να μας προειδοποιήσουν για ενδεχόμενο εθισμό στο Διαδίκτυο. Κάποια από αυτά είναι:
- Πόνοι στην μέση
- Πονοκέφαλος
- Αϋπνία
- Κακή διατροφή
- Κακή προσωπική υγιεινή
- Προβλήματα όρασης
- Αύξηση ή απώλεια βάρους
Ποιες ενέργειες πρέπει να κάνει ο γονέας;
Πριν ξεκινήσουν όμως τα οποιαδήποτε προβλήματα εθισμού και από την πρώτη στιγμή που το παιδί κάνει χρήση του Διαδικτύου, θα ήταν καλό από την μεριά μας ως γονείς να λάβουμε τα μέτρα μας και να προβούμε σε κάποιες απαραίτητες ενέργειες.
- Βοηθάμε τα παιδιά να αυτό-διαχειρίζονται τον χρόνο που αφιερώνουν στο Διαδίκτυο, λέγοντας τους ότι καμία διαδικτυακή δραστηριότητα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την οικογένεια ή τους φίλους τους και όλα όσα αγαπούν να κάνουν.
- Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ σαν ανταμοιβή ή τιμωρία την πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
- Εξετάζουμε το ενδεχόμενο μήπως εμείς οι γονείς αποτελούμε ένα κακό πρότυπο ως προς την ενασχόληση μας με το Διαδίκτυο.
- Καλό θα ήταν να μην υπάρχουν υπολογιστές στα υπνοδωμάτια των παιδιών αλλά σε κοινόχρηστους χώρους του σπιτιού για να έχουμε καλύτερο έλεγχο της κατάστασης.
- Εγκαθιστούμε φίλτρα γονικού ελέγχου σε όλες τις συσκευές που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και κάνουν χρήση τα παιδιά.
- Περνάμε περισσότερο ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά μας και παράλληλα τα ενθαρρύνουμε να ασχοληθούν με νέες δραστηριότητες και χόμπι.
Αν παρόλα αυτά τα συμπτώματα επιμένουν τότε καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε ειδικούς οι οποίοι θα σας κατευθύνουν και θα σας δώσουν τις κατάλληλες οδηγίες. Μπορείτε επίσης να απευθυνθείτε στις γραμμές βοήθειας:
- Γραμμή Βοήθειας Help Line 210 6007686 απευθύνεται σε παιδιά & εφήβους και τις οικογένειές τους, παρέχοντας υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών (παρενόχληση, εξάρτηση, επιβλαβές περιεχόμενο, παιδοφιλία κ.λπ).
- Το Χαμόγελο του Παιδιού 1056
- Δίκτυο ΚΕΘΕΑ 1145
Ευχαριστώ την Κ. Παπαδοπούλου Χριστίνα Εκπαιδευτικός MSc στις Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση για την πολύτιμη ενημέρωση που μας παρείχε.
Για περισσότερες συμβουλές και για θέματα περί προστασία στο διαδίκτυο μπορείτε να την ακολουθήσετε στο instagram @christina.papadopl
